Mayıs-haziran ayları Türk Silahlı Kuvvetleri’nin eğitim faaliyetleri açısından son derece yoğun geçti. Yaz ayları öncesinde gerçekleştirilen yoğun tatbikat programı neticesinde TSK’ya ait birlikler rutin eğitim faaliyetlerinin yanı sıra envantere yeni kazandırılan çok sayıda sistemin de farklı senaryolardaki tatbikatlarda ilk kullanımlarını gerçekleştirdi.
DENİZKURDU-II, Anadolu Ankası 2024, EFES-2024 ve Şehit Caner Gönyeli Arama Kurtarma tatbikatı Türk güvenlik güçlerinin bu dönemde gerçekleştirdiği tatbikatlar olarak öne çıktı. Seçkin gözlemci günleri aracılığı ile tatbikatları bizzat takip etme katılımcı personeller ile iletişim kurma fırsatı buldum.
Şekil 1: Marlin Sida ve TCG İstanbul
EFES-2024 Tatbikatı
EFES-2024 tatbikatı, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından İzmir Körfezi’nde gerçekleştirilen geniş çaplı bir askeri tatbikattır. Bu tatbikat, çeşitli senaryoların uygulanması ve uluslararası katılımın sağlanmasıyla TSK’nın operasyonel yeteneklerini artırmayı ve müttefik ülkelerle iş birliğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Tatbikatta 11.000 personel yer aldı ve 45 farklı ülkeden gözlemciler bulundu. Bu geniş katılım, TSK’nın uluslararası iş birliği ve ortak operasyon yeteneklerini geliştirme konusundaki kararlılığını göstermektedir.
Tatbikat, gündüz ve gece olmak üzere iki ana safhadan oluşmaktadır. Gündüz senaryosunda, çeşitli hedeflerin tespit edilmesi ve imha edilmesi üzerine yoğunlaşılmıştır. Örneğin, E Hedefi üzerinde SİHA atışı gerçekleştirildi, meskun mahal muharebesinde tünel tespit cihazı ve robotik kollu meti aracı kullanılmıştır. Ayrıca, tank topu ve topçu atışları gibi çeşitli birleşme harekât destek ateşleri de tatbikatın önemli bir parçasını oluşturmuştur.
Şekil 2: Tatbikat kapsamında gösteri uçuşu yapan HÜRJET eğitim uçağı
Savunma Sanayi Sergisi: 47 şirketin katıldığı bu sergide, hibrit zırhlı araçlar ve elektronik harp sistemleri gibi yenilikçi ürünler yabancı askeri personel ve ateşelere tanıtıldı.
Uluslararası Katılım: Amerikan deniz piyadeleri, Kosovalı ve Arnavut askerler, Gambiyalı ve Ruandalı askerler gibi farklı ülkelerden askerler de tatbikata katıldı. Bu katılım, tatbikatın uluslararası boyutunu ve iş birliği seviyesini artırdı.
DENİZKURDU-II/2024 Tatbikatı
DENİZKURDU-II/2024 tatbikatı, Türk Deniz Kuvvetleri tarafından 7-18 Mayıs 2024 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Deniz kuvvetlerinin operasyonel kabiliyetlerini artırmak, savunma teknolojilerini test etmek ve çok tehditli ortamda karar verme yeteneklerini geliştirmek amacıyla düzenlenen tatbikatta Deniz Kuvvetleri ve bağlı komutanlıkların harekât sevk ve idare etkinliğini değerlendirmeyi, karargâh personelinin ve katılan unsurların çok tehditli ortamda muhakeme, öngörü ve karar verme yeteneklerini geliştirmesi hedeflendi. Ayrıca, Hava Kuvvetleri Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı unsurları ile müşterek çalışabilirlik usullerinin denenmesi de amaçlandı.
Şekil 3: FNSS ZAHA’lar ve LCM Çıkarma Gemileri
Tatbikatta savunma teknolojileri ve insansız sistemlerin kullanımı ön planda olmuştur. Özellikle İnsansız Deniz Araçları (İDA) ve Silahlı İnsansız Hava Araçları (SİHA) etkin bir şekilde kullanıldı:
Tatbikatın bir aşamasında, belirlenen hedeflere Aksungur SİHA tarafından atış yapıldı ve helikopterler tarafından havadan satha Temren güdümlü tanksavar füzesi atışı gerçekleştirildi. Bu aşamada, hedef geminin imha edilmesi amacıyla 4 hücumbot tarafından eş zamanlı su üstü atış yapıldı. Kamikaze İDA harekâtı gerçekleştirildi. Fiili bir patlama olmasa da MARLİN SİDA ve ALBATROS kamikaze İDA’ların bir deniz tatbikatında ilk kez kullanılması önemli bir gelişmeyi temsil etmektedir. Nitekim MARLİN SİDA envanterde yer alsa da ALBATROS kamikaze İDA’lar envantere girmedi ancak bu aşamada dahi deniz kuvvetlerinin kullanımına olanak sağlandı. Bu husus nizami ve gayrinizami savaşlarda çok hızlı gelişim gösteren insansız sistem kullanımlarına yönelik tecrübelerin hızlıca edinilebilmesi için çok kritik bir aşamayı temsil etmektedir.
Tatbikat sırasında, denizaltı savunma harbi kapsamında helikopterden sonar daldırılması yapılmış ve angajman kriterlerini karşılayan hedeflere deniz karakol uçağı tarafından Rextorp talim torpidosu atışı icra edilmiştir. Helikopterler ayrıca sonobuoy kullanarak denizaltıların tespit edilmesi ve tanımlanmasını sağlamışlardır.
Tatbikatın bir bölümünde, TCG Anadolu’dan hareket eden taarruz helikopterleri ve sualtı taarruz botları tarafından yapılan havadan ve denizden atışlarla amfibi harekâta tehdit teşkil eden hedefler etkisiz hâle getirildi. Amfibi hücum timleri ve deniz piyadeleri havadan ve denizden çıkarma plajına intikal etmiş ve hedef ada ele geçirildi.
Anadolu Ankası-2024 ve Şehit Teğmen Caner Gönyeli-2024 Tatbikatları
Anadolu Ankası-2024 Tatbikatı
Anadolu Ankası-2024 Tatbikatı, 6-17 Mayıs 2024 tarihleri arasında Konya’da, 3’üncü Ana Jet Üs Komutanlığı’nda icra edildi. Tatbikat, Azerbaycan, Katar, Polonya, Romanya, Suudi Arabistan ve Türkiye unsurlarının katılımıyla gerçekleştirildi. Tatbikatın amacı, personel kurtarma harekâtı kapsamında komuta kontrol sürecini geliştirmek, muharebe ortamında personel kurtarma görev kuvveti unsurları arasında ve diğer ülkelerle birlikte çalışabilirlik seviyesini artırmaktır.
Şekil 4: Arama Kurtarma Tatbikatına Katılan Katar Personelleri ve Helikopterleri
Tatbikata jet uçakları, havadan erken ihbar uçakları, ulaştırma uçakları, İHA sistemleri, helikopterler ve personel kurtarma timleri katılmış olup müşterek personel kurtarma, yakın hava desteği, dinamik hedefleme ve zaman duyarlı hedefleme gibi görevler tatbikat senaryolarında planlanıp icra edildi.
Tatbikatın icra safhasında, konvoy koruma, yakın hava desteği, yara tahliyesi, paraşüt atlayışı ve muharebe arama kurtarma (CSAR) görevleri yerine getirildi.
Şehit Teğmen Caner Gönyeli-2024 Tatbikatı
Şehit Teğmen Caner Gönyeli-2024 Arama Kurtarma Davet Tatbikatı, Türkiye Cumhuriyeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) arama kurtarma teşkilatında yer alan sivil ve askeri unsurların katılımıyla 10-14 Haziran 2024 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Tatbikat, kara ve deniz olmak üzere iki safha hâlinde icra edildi.
Tatbikatın amacı, gerçek durumlarda meydana gelebilecek olayları içeren senaryolar dâhilinde, Türkiye Cumhuriyeti ve KKTC arama kurtarma teşkilatlarının uyumunu ve işlerliğini denemek, geniş çaplı katılımın sağlanacağı müşterek bir senaryo içerisinde birlikte arama kurtarma harekâtı icra edebilme yeteneklerini geliştirmek ve ortaya çıkabilecek aksaklıkları tespit edip gidermektir. Kara safhası, KKTC’nin Girne bölgesinde, deniz safhası ise Gazimağusa açıklarında gerçekleştirildi.
Şekil 5: Tatbikata Katılan Yüzer Unsurlar
Sonuç
Her iki tatbikat da Türk Silahlı Kuvvetleri’nin uluslararası iş birliği ve çok uluslu operasyonel kapasitesini artırma hedefi doğrultusunda önemli adımlar attı. Anadolu Ankası-2024 Tatbikatı, muharebe ortamında personel kurtarma operasyonlarını geliştirmeye odaklanırken, Şehit Teğmen Caner Gönyeli-2024 Tatbikatı, geniş çaplı arama kurtarma operasyonlarıyla Türkiye ve KKTC’nin uyumunu pekiştirmiştir. Bu tatbikatlar, TSK’nın modern savaş ve kurtarma tekniklerini uygulama ve değerlendirme konusundaki kararlılığını bir kez daha gösterdi.
Genel Değerlendirme
Tatbikatların geneline bakıldığında Türk Silahlı Kuvvetleri başta olmak üzere Sahil Güvenlik ve Jandarma Genel Komutanlıkları dahil olmak üzere tüm Türk güvenlik güçlerinin mayıs-haziran ayı içerisinde konu ve bağlam olarak birbirinden farklı 4 ayrı tatbikatı başarı ile gerçekleştirdiği açık bir şekilde görülmektedir. Bu tatbikatlar geçmiş yıllara göre en büyük tatbikatlar olmasa da TSK’nın operasyonel hazırlık seviyesinin üst seviyede sürdürüldüğünün birer kanıtı niteliğindedir. Özellikle EFES ve DENİZKURDU tatbikatlarında gördüğümüz ilk kez kullanılan yerli sistemler TSK’nın niceliksel gelişimini ve bu gelişimi özümseme noktasındaki iradesini göz önüne sermektedir. Nitekim küresel çatışma bölgelerindeki gelişimlerin nizami ve gayrinizami tehditleri hızla değiştirdiği ortamda bu kamikaze İDA gibi tehditlerin tatbikatlarda konumlandırılarak personelin bunlara ayak uydurmasının sağlanması paha biçilemez bir gelişmedir.
[Fatih Mehmet Küçük Defence Türk Genel Yayın Yönetmenidir]
