Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan AK Parti Seçim beyannamesi, 6 bölümden ve 31 başlıktan oluşuyor. Beyannamede aile, gençlik ve kadınlara yönelik vaatlere geniş bir biçimde yer veriliyor. Gençlerin eğitim, istihdam ve evlilik süreçleri bütünsel olarak ele alınıyor. ‘Aile Koruma Kalkanı’ programı kapsamında önemli başlıklarda ailelere yönelik vaatlerde ilk defa uygulanacak politikalar sıralanıyor. Bu kapsamda ev kadınlarının emekli olmalarını sağlamak için sosyal güvenlik primi ödemelerine devlet desteği verilmesi, vatandaşlık maaşı ve öncelikle gençler olmak üzere her evde en az bir kişinin istihdam edilmesi gibi vaatler var. Beyannamenin ‘Sağlam Toplumsal Yapı’ başlıklı ikinci bölümünde yer alan 5’nci başlığında ‘Aile’ konusu ele alınıyor. Bu başlıkta öncelikle son yirmi yılda yapılanlar veriliyor sonra da yapılacaklar sıralanıyor.
Aile Koruma Kalkanı
Aile toplumumuzun temel dinamiklerinden biridir. Güçlü bir toplumu inşa etmek için aileyi güçlendirmek gerekir. Milletimiz açısından son derece önemli olan aile kurumumuz, değerlerimizin de taşıyıcısıdır. Ancak son dönemde aile kurumumuz ve çocuklarımız sapkın yapıların hedef aldığı büyük bir tehditle karşı karşıyadır. Bu nedenle aile AK Parti, çocuk ve kadınlara yönelik olarak çok sayıda vaade yer vermiştir. Beyannamede aile kurumunun güçlendirilmesi, ailenin milli değerler üzerinde yükselmesi, sağlıklı nesillerin yetiştirilmesi, milli ve kültürel mirasımızın gelecek nesillere aktarılması, iş ve aile hayatının uyumunun geliştirilmesi gibi önemli hedefler yer almaktadır.
Bu hedefleri gerçekleştirmek için beyannamede dikkat çekici vaatler görülüyor. Aileye ilişkin tüm vaatleri değerlendirmek yazının sınırlarını aşacaktır. Bu nedenle ailelere yönelik olarak öngörülen “Aile Koruma Kalkanı” programı kapsamındaki vaatleri değerlendireceğiz. Bu programla ailelere ekonomik ve sosyal katkılar öngörülmektedir.
Aile Koruma Kalkanı Programının finansmanı nasıl ve nereden sağlanacağı beyannamede açıklanıyor. Buna göre uluslararası standartlarda dijital olarak çalışacak bir Aile ve Gençlik Bankası’nın kurulması öngörülüyor. Sosyal amaçlı bankanın ana gelir kaynaklarından birinin de Karadeniz’de keşfedilen doğalgaz gelirlerinin belirli bir yüzdesi olacağı ifade ediliyor. İlk defa hayata geçirilecek bir uygulamanın, dijital olarak çalışacak yeni bir banka aracılığıyla hem de bulduğumuz doğalgaz gelirlerinden hayata geçirilecek olması Türkiye Yüzyılı’na yakışır bir uygulama olacaktır.
Aile Koruma Kalkanı Programı, yeni bir uygulama olarak önümüzdeki dönem için vaat edilen en ilgi çekici programlardan biridir. Bu programla dört temel hedef gerçekleştirilmek isteniyor:
- Ev hanımlarına emeklilik imkânı getirmek,
- Yeni ailelerin kurulmasını teşvik etmek,
- Gençler başta olmak üzere her ailede en az bir çalışan olmasını sağlamak,
- Aileyi ve çocuğu tehdit eden her türlü olumsuz eğilimlere karşı etkin bir şekilde mücadele etmek.
Ev Hanımlarına Emeklilik İmkânı Getirilmesi
Ev hanımlarına emeklilik imkânı verilmesi uzun zamandır ev hanımlarının temel taleplerinden biriydi. Çocuk bakımı için iş hayatına girmekte zorlanan kadınlara emeklilik imkânı verecek uygulamaların hayata geçirilmesi sosyal politikalar açısından son derece önemli bir düzenleme olacaktır. Zira beyannamede de ifade edildiği gibi ailelerin evdeki yükünü çeken, aileyi ayakta tutmak için en fazla fedakârlık gösteren ev hanımlarıdır. Ev hanımları, aslında evlerinde çalışmalarının karşılığında herhangi bir ücret almadıkları gibi bu emekleri de görünmemektedir. Ücretsiz aile işçisi olarak ev dışında da aile ekonomisine katkı sağlamaktadır. Bu durumda olan ev hanımlarının aile içinde sağladıkları katkıların sosyal güvenlik kapsamına alınması bir hakkın teslimi olacaktır.
Beyannamede ev hanımlarının emekliliklerine nasıl bir katkı öngörülmektedir? Bu konuda iki yöntem uygulanacağına yer veriliyor. İlki ev hanımlarının isteğe bağlı ödeyecekleri primlerin üçte birinin devlet tarafından karşılanacağı ifade ediliyor. İkinci olarak bazı meslek gruplarının iş yükü ağırlığı nedeniyle sahip oldukları yıpranma payı hakkının ev hanımlarına da sağlanması öngörülüyor. Yıpranma payı, ağır çalışma şartları olan mesleklerde çalışanların diğerlerine oranla daha erken emekli olmasını sağlayan bir haktır. Yıllık 360 günlük prim süresi işin riskine göre değişmekle birlikte yıpranma payıyla 420-540 gün prim gününe çıkabiliyor. Bir başka anlatımla 20 yıllık çalışma süresi olan bir çalışan yıpranma payıyla 25 yıl çalışılmış gibi kabul görüyor. Dolayısıyla beyannameye göre hem ödenecek primlerde devlet katkısı sağlanacak hem de yıpranma payıyla daha kısa sürede emekli olma imkânı verilecek.
AK Parti beyannamesinde ayrıca evde bakıma ihtiyacı olan engelli ve yaşlıya düzenli bakan ve bunun için Evde Bakım Yardımı alanların kısmi zamanlı olarak sosyal güvenlik kapsamına alınması da vaatler arasında yer alıyor. Ülkemizde yaklaşık 568 bin kişi evde bakım maaşı alıyor. Ağır engelli olan bu vatandaşlarımıza bakan kişilerin sosyal güvenlik kapsamına alınması da önemli bir destek olacaktır.
Yeni Evliliklerin Teşvik Edilmesi
Son dönemde yaşanan hayat pahalılığı ve artan fiyatlar nedeniyle evlilik maliyetleri de yükseldi. Bu nedenle beyannamede yeni evlilikleri teşvik etmek üzere yeni evlenen çiftlere uygun şartlarla kredi verileceği vaat olarak yer alıyor. Yeni kurulacak Aile ve Gençlik Bankası üzerinden iki yılı geri ödemesiz 48 ay vadeli 150 bin lira faizsiz evlilik kredisi verilecek. Genç çiftler evlilik maliyetinin önemli bir bölümünü bu destekle karşılayabilecektir. 150 bin lira alan genç çiftlerin ödemeleri, faizsiz olarak iki yıl sonra başlayacak. Böylece genç çiftler, evliliğin ilk yıllarında finansal açıdan daha rahat bir ortamda hayatlarını sürdürecekler. Bu kredinin finansmanı ise Aile ve Gençlik Bankası tarafından karşılanacaktır.
Gençler Başta Olmak Üzere Her Ailede En Az Bir Çalışan Olmasını Sağlamak
Güçlü bir toplum oluşturmak için güçlü aile yapısı inşa etmek gerekir. Güçlü aile yapısının oluşturulmasında ailenin düzenli bir gelir seviyesine sahip olması önemlidir. Beyannamede bunu gerçekleştirmek için çalışabilir durumda olan aile fertlerinden en az bir kişinin çalışması için tedbirler alınacağı ifade ediliyor. Bu tedbirlerin neler olacağı ayrıntılarına da yer veriliyor. Beyannameye göre hiç çalışanın olmadığı ailelerdeki çalışmaya müsait bireylere gerekli mesleki becerileri kazandırılacak. Böylece çalışma hayatına girmeleri sağlanacak.
Bir diğer tedbir ise ailesinde çalışan olmayan bireyleri istihdam eden özel sektör işletmelerinin sigorta primlerinin tamamının belirli bir süreyle devlet tarafından ödenmesidir. Bu teşvikin verilmesi de son derece önemli. Zira işverenler açısından bu durumda olana kişilerin istihdamına öncelik verilecektir. Ayrıca her aileden en az bir kişinin istihdamında gençlere öncelik verilecek. Beyannameye göre bu uygulamayla her bir ailenin alın teriyle kazandığı düzenli bir gelire sahip olması ve kendi ayakları üzerinde durması sağlanmış olacaktır.
Vatandaşlık Maaşı
Beyannamenin en önemli vaatlerinden biri de aileler için öngörülen vatandaşlık maaşıdır. Bu çerçevede hanelerin belirli bir gelir düzeyini garanti altına alan Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi hayata geçirilerek ‘Aile Bazlı Vatandaşlık Maaşı’ uygulaması başlatılacak. Böylelikle gelirden en az pay alan nüfusun gelirdeki payı yükseltilerek gelir dağılımının iyileştirilmesi amaçlanıyor.
Beyannamede hanelerin belirli bir gelir düzeyini garanti altına alma uygulamasının 2022 yılından beri uygulamada olan Aile Sosyal Destek Programı (ASDEP) ile uyumunun gözetilmesi de ifade ediliyor. Ailelere yönelik 2022 yılında başlatılan “Türkiye Aile Destek Programı’nın” amacı çalışan ve emekli yoksulluğu gibi durumlarla karşılaşan vatandaşlarımız ile düzenli sosyal yardım programlarından şartları taşımadığı için faydalanamayan vatandaşlarımıza destek sağlamak. İlk defa uygulamaya alınacak vatandaşlık maaşı daha önce uygulanan ASDEP ile uyumlu bir biçimde yürütülecektir.
Aileyi ve Çocuğu Tehdit Eden Her Türlü Olumsuz Eğilimlere Karşı Etkin Bir Şekilde Mücadele Etmek
Beyannamede aile ve çocukları zararlı ve sapkın akımlardan korumak için hangi tedbirler alınacağına ilişkin vaatler iki temel başlıkta toplanıyor. Buna göre ilk başlıkta, “AK Parti aileyi toplumun temel taşı olarak görmektedir. Bugüne kadar uyguladığımız sosyal politikalarda her zaman aileyi merkeze aldık. Güçlü toplumun güçlü aile yapısıyla oluşacağına inandık. Önümüzdeki dönemde de aile yapımızı maddi ve manevi olarak daha da güçlendirmek ve her türlü olumsuz etkiye karşı korumak temel önceliklerimiz arasındadır” ifadeleri yer almaktadır. İkinci başlıkta ise “Güçlü toplumları güçlü aileler oluşturur. Aileyi tehdit eden tehlikelerden ailelerimizi ve çocuklarımızı korumak en temel görevimizdir. Başta çocuklar olmak üzere ailelerimizi tehdit eden her türlü zararlı eğilimlerden koruyacak tedbirleri alacağız. Bu kapsamda, kadın ve erkeğin evlilik bağıyla kurulan aileyi koruma altına alacak anayasa değişikliğini milletimizin desteği ile güvence altına alacağız” ifadelerine yer verilmektedir. Seçim öncesinde gündeme gelen ancak çeşitli nedenlerle yapılamayan Aileyi korumaya almayı hedefleyen Anayasa değişikliğinin seçim sonrasında yapılacağı vaadine de yer verilmektedir. AK Parti seçim beyannamesinde ülkemizin tüm meselelerine dair hem yapılanlara yer veriliyor hem de önümüzdeki dönemde neler yapılacağına ilişkin vaatler yer alıyor.
Bu metinde ise bu vaatlerden ailelere yönelik olarak öngörülenler arasında sosyal politikalara ilişkin olanlarını değerlendirdik. Beyannamede yeni bir uygulama olarak Aile Koruma Kalkanı kapsamında ilk defa uygulamaya girecek olan bazı tedbirler var. Ev hanımlarının emekliliğini kolaylaştırmak için sigorta primlerine devlet desteği verilmesi, gençlerin evliliğinin teşvik edilmesi, her evde en az bir kişinin istihdam edilmesinin sağlanması, vatandaşlık maaşı verilmesi ve aileler ile çocukların sapkın ve zararlı akımlardan korunması gibi önemli vaatleri ayrıntılarıyla analiz ettik. Güçlü bir toplam inşa etmek için kadınları, gençleri ve aileyi güçlendirmek gerekir. Aile Koruma Kalkanı ile yapılmak istenen de güçlü bir toplum inşa etmektir.
